Trong thư gửi về chuyên trang Khoẻ &
Vui, bạn đọc Phan Thị Cúc Tần, 53 tuổi, ngụ ở An Giang hỏi công dụng
của hoa thiên lý. Bà Tần cho biết ở quê bà hoa thiên lý dùng nấu canh,
xào với thịt ăn rất ngon.
>>>>bong atiso kho
Mới đây ra Hà Nội du lịch, bà được giới thiệu
hoa dạ lý hương cũng giống y như thiên lý. “Có phải dạ lý hương cũng là
thiên lý? Có tài liệu nói trong thiên lý có chứa chất alkaloid, ăn nhiều
có thể chết người, đúng không?” Chúng tôi giới thiệu ý kiến trao đổi
của TS.DS Lê Thị Hồng Anh, thầy thuốc ưu tú, Trung ương hội Đông y Việt
Nam.
Lý này khác lý kia
Thiên lý là loại cây được trồng và ra
hoa vào mùa hè, không những toả hương thơm làm mát dịu cả không gian
quanh nhà, mà còn là loại thực phẩm bổ dưỡng.
Thiên lý có tên khoa học Telosma cordata
(Burm. F) Merr, là dây leo quấn, thường trồng leo lên giàn, cành non có
lông mịn, mủ trắng, lá có phiến hình tim, hoa ăn được, thuộc họ thiên
lý (Asclepiadaceae). Trong khi đó cây dạ lý hương, có tên khoa học
Cestrum nocturnum L., là cây bụi, thân nhỏ (tiểu mộc), hoá gỗ, thuộc họ
cà (Solanaceae), hoa thơm nồng lúc chiều tối, không ăn được. Sự nhầm lẫn
trong tên gọi hai loại hoa này có lẽ do tên địa phương, vì miền Bắc có
nơi gọi thiên lý là dạ lý hương, dạ lài hương...hoa atiso kho
Độc ít bổ nhiều
Theo bảng “Thành phần hoá học thức ăn
Việt Nam” của bộ Y tế, trong 100g hoa thiên lý chứa 2,9g chất đạm; 2,8g
bột đường; 3g chất xơ; 52mg canxi; 53mg phốtpho; 1,2mg sắt; 1,17mg
caroten (tiền sinh tố A); 0,19mg vitamin B1; 0,13mg B; 1,1mg PP và 45mg
vitamin C. Ngoài ra, một số nghiên cứu còn ghi nhận hoa thiên lý chứa
rất nhiều vitamin E, đặc biệt là kẽm và một số khoáng vi lượng khác, là
chất thiết yếu cho hoạt động của cơ quan sinh dục của cây cũng như của
con người. Riêng về chất alkaloid, chỉ ghi nhận có một ít trong thân
dây, lá già (ngắt cuống lá sẽ thấy có một chất keo trong, lấy ngón tay
bôi vào, thấy chất nhựa hơi dính tay), chưa đủ để gây ngộ độc trên động
vật thí nghiệm, và hầu như hiện diện không đáng kể trong hoa. Cũng cần
nói thêm, khi nhắc đến alkaloid, chúng ta thường nghĩ ngay đến hợp chất
gây độc. Nhưng không hoàn toàn như thế, alkaloid là những hợp chất hữu
cơ thường gặp trong nhiều loài thực vật (khoai tây, tắc, cà chua, vông
nem, dừa cạn…) Alkaloid có hoạt tính sinh lý rất cao đối với cơ thể con
người và động vật, nhất là đối với hệ thần kinh. Với một lượng nhỏ
alkaloid có thể là chất độc gây chết người, nhưng có khi với một liều
lượng hợp lý nó là dược phẩm trị bệnh đặc hiệu (như dùng bào chế
morphine có tác dụng giảm đau rất tốt hay thuốc codein giảm ho).
Thương chồng nấu canh hoa lý
Vì giàu dưỡng chất, hoa thiên lý ngoài
tác dụng làm rau ăn, còn được dùng chữa một số bệnh cho kết quả khá tốt,
có tác dụng giải nhiệt, bổ dưỡng, giúp trẻ chóng lớn, giúp người già
giảm chứng phì đại tuyến tiền liệt, tăng cường sức đề kháng cho người sử
dụng. Đặc biệt, sự có mặt của chất kẽm còn có thể đẩy chì ra khỏi tinh
dịch, hỗ trợ tích cực trong cải thiện tình trạng vô sinh ở nam giới bị
nhiễm chì. Ông bà xưa có câu: “Thương chồng nấu cháo le le/ Nấu canh hoa
lý, nấu chè hạt sen”; cho thấy kinh nghiệm dân gian dùng hoa thiên lý
làm thuốc trợ dương cho nam giới là có cơ sở khoa học.
Trong đông y, hoa thiên lý ghi nhận có
vị ngọt, tính bình, giải nhiệt, chống rôm sảy, là vị thuốc an thần, giúp
ngủ ngon giấc, khắc phục tình trạng lao lực, tư bổ tâm, thận, bớt đi
tiểu đêm, đỡ mệt mỏi đau lưng, chống viêm, chóng lên da non, được sử
dụng trị liệu trong các chứng như viêm kết mạc cấp và mạn, viêm giác mạc
và mờ đục màng mắt, viêm kết mạc do sởi, trị giun kim… Liều dùng hoa
thiên lý trong các bài thuốc phổ biến từ 30g – 50g. Khi chế biến các món
ăn với hoa thiên lý, lưu ý không xào nấu hoa quá chín, sẽ làm giảm đi
các dưỡng chất và nát cánh hoa, mất ngon.
TS.DS Lê Thị Hồng Anh
Theo - SGTT.vn
0 nhận xét:
Đăng nhận xét